بازگشت اعتماد، شرط آغاز روند صعودی بورس/بازار زیر سایه زیان سه‌ساله

هومن عمیدی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با تشریح وضعیت معاملات بازار سرمایه در هفته دوم آذرماه تاکید کرد: روندهای اخیر می‌تواند آغاز یک بازگشت تدریجی در بورس باشد، مشروط به آنکه موانع ساختاری و سیاست‌گذاری از مسیر بازار کنار گذاشته شود.

وی با اشاره به عوامل محرک رشد بازار افزود: به طور معمول جهش‌های بورس از کاهش نرخ بهره یا افزایش نرخ دلار نشأت می‌گیرد. این بار با وجود نرخ بهره بالا، رشد دلار نیمایی و تغییرات نرخ فروش شرکت‌های صادراتی به‌ویژه فولادی‌ها در بازار متشکل یکی از مهم‌ترین ارکان رشد اخیر بوده است.

به گفته عمیدی گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها در مهر و آبان نیز نشان می‌دهد که رشد سود محقق شده به ازای هر سهم ( EPS ) بسیاری از صنایع قابل مشاهده است و همین موضوع توانست از دوشنبه روند صعودی تازه‌ای ایجاد کند.

بازار همچنان زیر سایه زیان سه‌ساله سهامداران

این کارشناس بازار سرمایه با انتقاد از نگاه صرف به شاخص کل اظهار کرد: شاخص کل فقط ۳۰ تا ۴۰ شرکت بزرگ را نشان می‌دهد؛ همان شرکت‌هایی که در پرتفوی صندوق‌های بزرگ قرار دارند و بعضاً بازارسازی می‌شوند. کلیت پرتفوی سهامداران همچنان در زیان است و آثار بی‌اعتمادی ناشی از سال ۹۹ هنوز از سر بازار برداشته نشده است.

وی خاطرنشان کرد: رشد اخیر بازار بیشتر شبیه بازگشت بخشی از پول سهامداران است، نه آغاز یک دوره صعود پایدار. با این حال، شکاف بزرگی که میان بازدهی بازارهای موازی و بورس ایجاد شده، می‌تواند زمینه‌ساز استمرار روند مثبت باشد؛ چون بورس در حال حاضر زیرقیمت‌ترین بازار از نظر ارزندگی است.

عمیدی با رد این تصور که ارزش بازار به محدوده روزهای پیش از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بازگشته است، تصریح کرد: شاید از نظر ریالی عدد بازار بهبود یافته باشد اما از نظر دلاری چنین نیست زیرا بازار سرمایه ایران سابقه ارزش ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلاری را هم در کارنامه دارد اما امروز ارزش دلاری بازار حتی به ۱۰۰ میلیارد دلار هم نمی‌رسد.

وی تاکید کرد: امروز حداقل ۳۰ درصد فاصله تا ارزش دلاری قبل از جنگ تحمیلی امسال داریم و نسبت به سال‌های ۹۸ و ۹۹ این شکاف بسیار عمیق‌تر است؛ این یعنی بورس ظرفیت بالقوه بالایی برای رشد دارد اما بالفعل‌سازی آن نیازمند مجموعه‌ای از اصلاحات جدی است.

سه مطالبه کلیدی؛ اعتمادسازی، توقف مداخلات، اصلاح دامنه نوسان

عمیدی مهمترین پیش‌نیازهای بازگشت اعتماد به بازار سرمایه را اینطور توضیح داد: اینکه حاکمیت شرکتی باید به طور واقعی و نه شعاری برقرار شود و نهاد ناظر نباید وارد اجرا و معامله‌گری شود.

وی با تاکید بر اینکه دخالت مستقیم نهاد ناظر امروز یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌های بازار سرمایه است، این نکته را گفت که دامنه نوسان باید یا باز شود یا به وضعیت ثابت برگردد؛ محدودیت منفی۳ تا مثبت ۳ علت اصلی تشکیل صف‌ها در بازار است.

این کارشناس بازار سرمایه با انتقاد از استمرار شیوه حجم مبنا در بورس گفت: حجم مبنا یک ابزار اضطراری در دهه ۸۰ بود زیرا آن زمان بازار بسیار کم عمق بود اما اینکه این روش ۲۰ سال است که باقی مانده و حتی امروز در مقاطع صعودی به‌صورت دستکاری‌شونده افزایش پیدا می‌کند، منطق ندارد.

هشدار درباره دستکاری قیمت از مسیر معاملات آپشن

وی خواستار نظارت دقیق‌تر بر بازار مشتقه شد و اذعان داشت: هر بار که به سررسید آپشن‌ها نزدیک می‌شویم، موج معاملات عجیب در نمادهای اصلی شکل می‌گیرد؛ این ارتباط قابل انکار نیست و باید ضابطه‌مند شود.

معاملات آپشن یا معاملات اختیار معامله ابزاری است که به سهامدار حق خرید یا فروش اوراق بهادار خاص را در یک تاریخ خاص و با قیمت مشخص می‌دهد.

عمیدی یکی از مسائل اصلی را افزایش هزینه معامله دانست و یادآورشد: در تمام بورس‌های دنیا رقابت بر سر کاهش هزینه معامله‌گر است؛ اما در ایران مصوبه افزایش کارمزد صادر می‌شود. این تصمیم با روح رقابت صنعت کارگزاری در تضاد کامل است.

هفته آینده بازار می‌تواند قد راست کند

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به شرایط نقدینگی و ارزندگی بازار گفت: با این حجم نقدینگی در جامعه، رشد نرخ دلار و ارزندگی بالای سهامِ سرکوب‌شده، انتظار می‌رود بازار به‌تدریج قد راست کند و حتی شانس یک رالی صعودی خوب در ماه‌های پیش‌رو وجود دارد.

وی هشدار داد: تحقق این پیش‌بینی منوط به رفع معاملات مشکوک، کاهش مداخلات قیمتی و ایجاد جریان آزاد ورود پول است. ارزش ۸۰ میلیارد دلاری فعلی برای بازار سرمایه ایران بسیار ناچیز است و فاصله زیادی با ارزش واقعی دارد.