برگزاری همایش ملی گندم و نان در چرداول؛ تأکید بر توسعه تحقیقات و خودکفایی کشاورزی + گزارش تصویری

همایش ملی گندم و نان با حضور مسئولان، کارشناسان و محققان حوزه کشاورزی در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان چرداول برگزار شد، در این مراسم، حشمت عزیزان، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام، با اشاره به اهمیت راهبردی گندم و نان در امنیت غذایی کشور، خواستار تمرکز بیشتر بر تحقیقات و سرمایه‌گذاری در حوزه کشاورزی شد.

عزیزان در ابتدای سخنان خود ضمن تسلیت به بازماندگان حادثه بندر شهید رجایی و آرزوی شفای عاجل برای مصدومان، از مهمانان و مسئولان حاضر در همایش تشکر کرد و گفت: «گندم و نان هم در فرهنگ تاریخی ما و هم در سیاست‌های امروز وزارت جهاد کشاورزی جایگاهی ویژه دارند و به‌عنوان یکی از ارکان امنیت غذایی کشور شناخته می‌شوند.

وی با اشاره به دستاوردهای استان ایلام در حوزه تولید گندم افزود: اگرچه با وجود خشکسالی‌های اخیر، شرایط جوی مناسب نبوده، اما استان ایلام با تلاش محققان، کشاورزان و مسئولان توانسته به تولید ۴۲۷ هزار تن گندم دست یابد، این در حالی است که برخی از بذرهای جدید مورد استفاده، تولید در هکتار را به حدود دو تن رسانده‌اند.

عزیزان نقش تحقیقات در ارتقای بهره‌وری را کلیدی دانست و تصریح کرد: امروز تولید صرفاً بر اساس کیلو نیست بلکه باید به ازای مصرف آب، انرژی و رعایت اصول توسعه پایدار سنجیده شود، بنابراین، فعال‌سازی شورای تحقیقات و تقویت مطالعات علمی در حوزه کشاورزی یک ضرورت است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام همچنین به لزوم سرمایه‌گذاری هدفمند و رفع موانع در این بخش اشاره کرد و گفت: در اجرای برخی پروژه‌های عمرانی و کشاورزی، مانند راه‌اندازی یک واحد کشتارگاه طیور، مشکلات سرمایه‌گذاری مشهود است و باید با بازنگری در طرح‌های نیمه‌تمام و جذب مشارکت‌های مردمی، این موانع برطرف شود.

وی در بخش پایانی سخنانش به چالش‌های فعلی کشاورزی استان از جمله قطعی برق، کمبود آب و ضرورت مدیریت بهینه منابع اشاره کرد و گفت: خرید تضمینی گندم از کشاورزان آغاز شده، اما صرفاً گندم‌های سالم و پاک تحویل گرفته خواهد شد، سلامت و امنیت غذایی مردم خط قرمز ماست و مسئولان باید در این زمینه با دقت عمل کنند.

عزیزان همچنین از مسئولان خواست تا در سیاست‌گذاری‌ها، رویکردهای علمی و نوین را جایگزین روش‌های قدیمی کنند و همگام با مردم، در مسیر تحقق اهداف کلان وزارت جهاد کشاورزی گام بردارند.

در ادامه این آیین گرامیداشت، دکتر علی نجفی‌فر، رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، بر لزوم توجه به زیرساخت‌های پژوهشی در استان تأکید کرد.

نجفی‌فر در این همایش با اشاره به نبود امکانات اولیه پژوهشی در استان، گفت: «ایلام تنها استانی است که مرکز تحقیقات آن فاقد مراکز رشد، مراکز آموزش، و آزمایشگاه‌های مجهز است؛ این در حالی است که استان‌هایی مانند کردستان، شهرکرد و حتی شهرستان دزفول از زیرساخت‌های پژوهشی کامل و پیشرفته برخوردارند.

وی با انتقاد از نگاه سنتی به پژوهش در سطح استان افزود: باید باور کنیم که توسعه پایدار در کشاورزی بدون پشتوانه پژوهشی ممکن نیست، متأسفانه هنوز در سطح مدیریتی، افتتاح پروژه‌هایی مثل راه‌سازی بر مطالعات علمی اولویت دارد؛ در حالی که تحقیق، زیربنای هرگونه پیشرفت است.

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام همچنین با بیان اینکه بسیاری از ظرفیت‌های کشاورزی استان به‌ویژه در مناطق شمالی هنوز بالفعل نشده‌اند، تصریح کرد: در شرایطی که ما به لحاظ اقلیم و منابع، دارای توانمندی‌های منحصربه‌فردی هستیم، عدم وجود راهبرد مشخص برای توسعه کشاورزی استان یک چالش جدی است.

وی با اشاره به تهیه گزارش‌هایی تحلیلی درباره وضعیت محصولات کشاورزی استان نسبت به جمعیت و مساحت، اظهار داشت: ما نیازمند تدوین راهبردهای مبتنی بر داده و پژوهش هستیم، بدون این رویکرد، سیاست‌گذاری‌ها نتیجه‌ای نخواهند داشت.

علی نجفی‌فر در همایش ملی گندم و نان، با اشاره به وضعیت نامناسب بهره‌وری در بخش کشاورزی شمال استان گفت: اکنون شاهد کشت محصولاتی هستیم که درآمد ناچیز داشته و علاوه بر آن به فرسایش خاک دامن می‌زنند، این در حالی است که محصولاتی چون نخود، علاوه بر توانایی تقویت خاک، با روش‌های کشت نوین می‌توانند جایگزین مناسب و پایداری باشند.

نجفی‌فر از مسئولان استانداری و مدیران ارشد استانی خواست با نگاهی متفاوت به حوزه پژوهش نگریسته و نسبت به تأمین زیرساخت‌های ضروری برای ارتقاء جایگاه علمی و تحقیقاتی کشاورزی ایلام اقدام کنند.

وی افزود: «گل محمدی» نیز ظرفیتی مغفول مانده در استان است، بسیاری از استان‌هایی که بارندگی کمتری نسبت به ایلام دارند، با بهره‌گیری از این محصول به تحولی در بخش کشاورزی دست یافته‌اند. ما نیز در مناطقی مانند بدره با منابع آبی مناسب می‌توانیم در این مسیر گام برداریم.

نجفی‌فر با اشاره به مطالعات انجام شده در منطقه بدره خاطرنشان کرد: طبق یک تحقیق آمایشی، تنها از طریق توسعه باغات در این منطقه، امکان ایجاد ۶ هزار شغل مستقیم فراهم است، این ظرفیت نه تنها می‌تواند مشکل اشتغال خود شهرستان را برطرف کند، بلکه به حل معضل بیکاری در شهرستان‌های همجوار نیز کمک می‌کند.

وی با تأکید بر اهمیت تحقیقات کاربردی اظهار داشت: اگر تنها ۳۰ درصد افزایش بهره‌وری در تولید گندم ناشی از تحقیقات علمی و بذرهای اصلاح‌شده را در نظر بگیریم، این افزایش سالانه معادل یک میلیارد دلار ارزش افزوده در کشور به دنبال خواهد داشت، در استان ایلام نیز این رقم بالغ بر ۲ هزار میلیارد ریال برآورد می‌شود.

نجفی‌فر با اشاره به برنامه‌ انتقال مرکز به مکان جدید در سازمان جهاد کشاورزی، ابراز امیدواری کرد بخشی از کمبودهای زیرساختی حوزه پژوهش مرتفع شود و با حمایت مسئولان استانی، زمینه برای تدوین راهبرد علمی در حوزه کشاورزی ایلام فراهم آید.

در ادامه این همایش، شیری؛ رئیس بنیاد نخبگان استان ایلام با تأکید بر جایگاه کلیدی کشاورزی در امنیت غذایی و معیشت پایدار کشور، خواستار توجه بیشتر به نقش نخبگان در حل چالش‌های حوزه کشاورزی شد.

دکتر نعمت‌الله شیری؛ ضمن تبریک روز ملی گندم و نان و گرامی‌داشت روز معلم گفت: گندم در فرهنگ و اقتصاد ما جایگاهی ویژه دارد، و آن‌گونه که در قرآن نیز به آن قسم خورده شده، اهمیتی فراتر از یک محصول کشاورزی دارد. همچنین معلمی که تحقیق می‌کند و یافته‌های خود را به جامعه منتقل می‌کند، شایسته تقدیر است.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از مفاهیم کلیدی مانند امنیت غذایی، معیشت پایدار و آب مجازی مستقیماً به کشاورزی گره خورده‌اند، اظهار داشت: کشاورزی صنعتی مادر است. اگر این بخش توسعه یابد، سایر صنایع نیز امکان رشد پیدا می‌کنند.

شیری ادامه داد: منابع طبیعی مانند نفت و گاز خدادادی‌اند، اما کشاورزی بخشی است که با علم، تحقیق و تلفیق دانش بومی با دانش نوین می‌توان آن را ارتقا داد. بسیاری از افتخارات بین‌المللی ما نیز مربوط به محصولات کشاورزی بوده است.

وی یکی از چالش‌های مهم فعلی را ناهماهنگی میان دانش بومی و دانش جدید دانست و تصریح کرد: از محققان و اعضای هیئت علمی انتظار می‌رود هنگام توسعه روش‌ها و فناوری‌های نوین، به بستر دانش بومی نیز توجه داشته باشند و این دو را با یکدیگر سازگار سازند.

شیری همچنین به بحران آب به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشاورزی اشاره کرد و گفت: بخش عمده‌ای از هدررفت آب در کشور مربوط به کشاورزی است. در این زمینه باید به موضوع آب مجازی نیز توجه کرد. صادرات محصولاتی با مصرف بالای آب مانند هندوانه عملاً به معنای صادرات آب است؛ در حالی که می‌توان با کشت محصولات کم‌آب‌بر مانند زعفران، مدیریت بهتری داشت.

وی افزود: حل مسئله آب تنها به فناوری‌های نوین آبیاری محدود نمی‌شود. باید در کنار راهکارهای سخت‌افزاری، به بخش نرم‌افزاری یعنی فرهنگ و باورهای کشاورزان نیز توجه کرد. آموزش، ترویج و اصلاح نگرش‌ها در مصرف آب، مکمل اقدامات فنی هستند.

رئیس بنیاد نخبگان استان ایلام در پایان سخنان خود در این همایش با قدردانی از برگزارکنندگان مراسم، بر ضرورت استفاده از ظرفیت نخبگان و پژوهشگران برای حل چالش‌های پیش روی کشاورزی استان تأکید کرد و گفت: موضوع گندم و نان تنها یک موضوع اقتصادی نیست، بلکه مسئله‌ای فرهنگی و ملی است که نیازمند توجه و هم‌افزایی همه‌جانبه است.

در ادامه مراسم روز ملی گندم و نان؛ مدیرکل امنیتی انتظامی استانداری ایلام با تأکید بر نقش محوری تحقیقات و آموزش در توسعه کشاورزی، خواستار هم‌افزایی بیشتر میان دستگاه‌های اجرایی و مراکز علمی شد.

عبدالرضا حسن‌پور در این مراسم گفت: اهمیت نان و گندم بر کسی پوشیده نیست و آنچه امروز باید بر آن تمرکز کرد، بهره‌گیری از فناوری و علم روز در تمام مراحل تولید و بهبود محصولات کشاورزی است، نقش کلیدی این حوزه، به‌ویژه در موضوع امنیت غذایی، بر دوش محققان، پژوهشگران و فعالان علمی است.

وی افزود: همان‌طور که آقای عزیزیان نیز اشاره کردند، مدیریت علمی در این حوزه یک اصل اساسی است. زمانی موفق خواهیم شد که به علم روز مسلط باشیم و در مسیر آن گام برداریم، و این مهم جز با تلاش متخصصان این عرصه محقق نخواهد شد.

مدیرکل امنیتی انتظامی استانداری ایلام با قدردانی از فعالیت‌های انجام‌شده در حوزه کشاورزی و تولید گندم در استان اظهار داشت: از همه عزیزانی که در راستای ارتقای امنیت غذایی تلاش کرده‌اند، صمیمانه تقدیر می‌کنم. حمایت از کشاورز و توجه به درست مصرف کردن نان، به‌ویژه در شرایط امروز، از اولویت‌هایی است که باید فرهنگ‌سازی شود.

عبدالرضا حسن‌پور در پایان سخنان خود ضمن آرزوی موفقیت برای همه دست‌اندرکاران برگزاری این همایش گفت: امیدوارم همه ما در مسیر خدمت مطلوب به مردم گام برداریم و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، راه توسعه پایدار استان را هموار کنیم.