شادی و نشاط حلقه مفقوده سیستم آموزشی

پخش کلیپی در یکی از مدارس، از زوایای متعدد مورد بحث و بررسی قرار گرفت که قاطبه اظهارنظرکنندگان بر این باور بودند که دانش آموزان به اقتضای سنی که در آن قرار دارند نیاز به جنب و جوش و بازی و شادی مدیریت شده دارند.

همه ما در دوران مدرسه با نوعی بی رغبتی نسبت به حضور در کلاس‌های درس مواجه بودیم و این موضوع اکنون نیز در میان فرزندانمان وجود دارد و این نشان می‌دهد که در مدارس یک خلاء وجود دارد که می‌توان نام آن را نبود شادی و نشاط نام نهاد.

دانش آموز دختر کلاس دوم ابتدایی من در پاسخ به بی میلی و عدم اشتیاق نشان دادن به حضور در کلاس می‌گوید: «همه اش درس و درس و درس» و این یکنواختی و تک بُعدی نگاه کردن به مقوله آموزش در سیستم و ساختار آموزشی کشور نشان می‌دهد که تنها بُعد آموزشی در این سیستم تاکید و توجه می‌شود و سایر بُعدهای رشد کودک نادیده گرفته می‌شود.

از سوی دیگر همین دانش آموز با اشتیاق و علاقه وافر برای حضور در کلاس‌های آموزشگاه‌های خصوصی لحظه شماری می‌کند و دلیل آن را می‌توان در سبک آموزشی و ساختار سازمانی آن دانست که آموزش را برای آنها جذاب کرده‌اند و فرصت بازی و سرگرمی را به آنها می‌دهند و کلاس‌ها را از حالت رسمی و خشک خارج کرده‌اند.

تاکید بیش از حد بر روی آموزش بدون پیوست نیازهای روحی و روانی دانش آموزان در چهار دهه اخیر موجب بی انگیزگی در میان این طیف از جامعه شده و بیشتر دانش آموزان فضای مدارس را دوست ندارند.

یکی از مدارس دخترانه شهر کرمانشاه را برای گفت و گو با معلمان و کادر مدرسه در ارتباط با موضوع شادی و نشاط و واکنش آنها نسبت به پخش کلیپ در فضای مجازی انتخاب کردم که حاصل این گفت و گو ها در ادامه می‌آید.

**شادی را نمی‌توان از کودکان گرفت

مدیر این مدرسه که فرهنگی با تجربه‌ای است، می‌گوید: دانش آموز هفت ساعت را در مدرسه سپری می‌کند و دوست دارد در این زمان در کنار آموزش به شادی و نیازهای درونی خود نیز بپردازد.

او معتقد است که محیط مدارس را باید طوری طراحی کرد که بشود انواع بازی‌ها و سرگرمی‌ها را در آن برای دانش آموزان اجرا کرد.

وی توضیح داد که دانش آموزان هنگام حضور در کلاس برای زنگ تفریح لحظه شماری می‌کنند اما وقتی به حیاط مدرسه می آیند بدون برنامه هستند و غیر از دویدن‌های بی هدف حاصل دیگری ندارند.

او معتقد است که زنگ تفریح‌ها را باید هدفمند و برای آن برنامه ریزی کرد و روحیه دانش آموزان را در این زمان استراحت برای حضور در کلاس درس تقویت نمود.

این فرهنگی با سابقه در ادامه گفت: مدارس به سوی یکنواختی می‌روند و تنها مقوله آموزش را در اولویت قرار داده‌اند در حالی که پیش نیاز آموزش، پرورش روح و روان دانش آموزان است.

**موسیقی مدیریت شده راهکاری برای ایجاد فضای شاد

معاون این مدرسه که ۲۸ سال سابقه کار دارد، نیز در اظهاراتی گفت: بدون شک مطابق با خصوصیات و روحیات محدوده سنی دوره ابتدایی، شادی، بازی‌های گروهی شاد و ریتمی جز موارد مورد علاقه این گروه سنی می‌باشد.

او با بیان اینکه نزدیک به سه دهه در مدارس مختلف در شهر کرمانشاه مشغول خدمت بوده‌ام، تاکید کرد که بهتر است از این خصیصه ذاتی بچه‌ها به نحو درست استفاده و مدیریت کرد.

وی یادآوری کرد که به تجربه ثابت شده هنگامی که در زنگ تفریح دانش آموزان زمینه برای شادی، فعالیت و تخلیه انرژی داشته‌اند، وقت کلاس و آموزش تمرکز بیشتری دارند و به طور قطع یادگیری بهتر صورت می‌گیرد.

این معلم باتجربه مقطع ابتدایی در ادامه این گفت و گو چند پیشنهاد برای بهبود فضای شادی و نشاط و تقویت روحیه دانش آموزان به منظور یادگیری بهتر آموزش ارائه کرد و گفت: پیشنهاد می‌کنم که فضای حیاط مدرسه یک فضای پویا باشد و برای ایجاد این پویایی می‌توان بازی‌هایی مثل مار پله، بازی‌های ورزشی با استفاده از آهنگ‌های ورزشی مناسب را رسم کرد.

او، نصب وسایل ورزشی در مدارس را نیز مورد تاکید قرار داد و گفت: این وسایل می‌تواند به روی آوری دانش آموزان به ورزش نیز کمک کند.

احیا بازی‌های بومی محلی و سنتی نیز مورد تاکید این فرهنگی با سابقه است که در ادامه می‌گوید: جنب و جوش و بازی در ذات دانش آموزان است و بازی‌های بومی محلی و سنتی هم پر از پویایی و جنب و جوش است که می‌توان با احیای این بازی‌ها علاوه بر تأمین نیازهای روحی روانی دانش آموزان به ترویج و تقویت این بازی‌ها نیز کمک کرد.

این معلم با سابقه کرمانشاهی همچنین گفت: می‌توان شادی و نشاط را در مدارس فراهم کرد و در کنار آن مهارت‌های زندگی، اجتماعی را هم به دانش آموزان آموزش داد.

**توجه دانش آموزان بیشتر به ریتم است تا محتوا

در ارتباط با آهنگ و محتوای پخش شده اخیر نیز این معلم با سابقه نظر خود را اینگونه اعلام کرد که باتوجه به سابقه کار با دانش آموزان دوره ابتدایی، این دانش آموزان بیشتر ریتم و آهنگ و هیجان آن را دوست داشته و به وجود می آیند و خیلی به محتوای آن توجه نمی‌کنند.

وی توضیح داد که می‌توان این گفته را به این صورت ثابت کرد که فقط لایت و آهنگ را بدون بیان آزمایش کرد به طور قطع مشاهده می‌شود همان هیجان و علاقه در بچه‌ها بروز می‌کند.

وی اظهار داشت: گاهی اوقات واکنش‌ها و حساسیت نسبت به بعضی مسائل خود عامل ایجاد انگیزه برای تکرار آن می‌کند.

این معلم با سابقه مدارس دخترانه کرمانشاه در بخش پایانی این گفت و گو، طرح اجرای اتاق بازی در فضایی مناسب را برای دانش آموزان دوره ابتدایی راهکار مناسبی برای تأمین نیازهای روحی و روانی دانش آموزان دانست.

او همچنین گفت: اجرای نمایشنامه‌های کمدی و کوتاه با گروه‌های کوچک نیز می‌تواند عامل شادی، نشاط و آموزش مفید باشد.

**همکاری خانه و مدرسه برای شاد کردن دانش آموزان

یکی دیگر از معلمان این مدرسه آشناسازی و آگاه کردن دانش آموزان با فرهنگ اصیل ایرانی با اجرای بازی‌های محلی، پخش و بیان موسیقی‌های شاد محلی و برگزاری مسابقات ورزشی، فرهنگی و نمایشگاه‌های دست ساز دانش آموزان را در ایجاد شادی و نشاط در میان دانش آموزان مؤثر دانست.

این معلم پایه اول همچنین بر همکاری و هم افزایی بین خانه و مدرسه برای هماهنگی و پیشبرد اهداف تربیتی کودکان و همسو نمودن آموزش‌ها تاکید کرد و افزود: خانه و مدرسه اگر هماهنگ و در یک جهت برای تربیت کودک تلاش کنند کودک دچار سردرگمی نمی‌شود.

او یادآوری کرد که در خانه و مدرسه باید فضای سالم شادی و نشاط برای کودک فراهم شود و به صورت مدیریت شده این فضا در اختیار او قرار گیرد تا بتواند در کنار درس به روحیات و علاقه مندی های خود نیز بپردازد.

**شادی مدیریت شده در مدارس ضروری است

یکی دیگر از معلمان این مدرسه تاکید کرد که برنامه‌های گروهی شاد برای دانش آموزان به صورت مسابقات گروهی که باعث می‌شود دانش آموزان انرژی خود را تخلیه نمایند و احساس شادی را به شکل درست تجربه کنند.

او یادآور شد که تهیه و تنظیم آهنگ‌های شاد با مضمون مناسب برای پخش در مدرسه نیاز است چرا که دانش آموزان در سنین ابتدایی نیاز مسلم به شاد بودن دارند.

اکنون ۳۲۵ هزار دانش آموز در استان کرمانشاه مشغول به تحصیل هستند و نزدیک به ۳۰ هزار فرهنگی در امر آموزش و پرورش این دانش آموزان تلاش می‌کنند.

گزارش از فرزاد نویدی – ایرنا